لوله پلی‌اتیلن از جمله لوله‌های پلیمری پرکاربردی است که به دلیل داشتن ویژگی‌های منحصربه‌فردی همچون وزن کم، طول عمر بالا، مقاومت بالا در برابر خوردگی، مقاومت مکانیکی بالا، انعطاف‌پذیری بالا، قیمت مناسب و … در صنایع مختلفی همچون آب و فاضلاب، ساختمان‌سازی، نفت و گاز، کشاورزی و … استفاده‌های متعددی دارد. در زمان تولید لوله‌های پلی اتیلن همچون انواع لوله‌های دیگر از عبارات و کمیت‌های مختلفی برای بیان ویژگی‌ها، مشخصات و قابلیت‌های محصول استفاده می‌شود که رایج‌ترین آن‌ها کمیت‌های PN، DN، SDR، PE و … هستند. در ادامه مطلب بررسی خواهد شد که PN در لوله پلی اتیلن چیست و چه مفهومی دارد.
PN در لوله پلی اتیلن چیست؟
به‌صورت کلی PN به میزان فشاری گفته می‌شود که یک لوله قادر به تحمل آن است و بیانگر فشار اسمی خواهد بود. کمیت PN در لوله‌های پلی اتیلن بعد از سایز آن آورده می‌شود. به عنوان نمونه DN63 PE100 PN16 به یک لوله پلی اتیلن اشاره دارد که از مواد PE100 تولید شده و دارای قطر خارجی 63 میلی‌متر است. این لوله قادر خواهد بود 16 بار فشار را تحمل کند. در حقیقت کمیت PN در لوله‌های پلی اتیلن بر اساس خواص مکانیکی و مشخصات فیزیکی آن تعیین خواهد شد. البته باید دقت داشت که PN در دمای 20 درجه سانتی‌گراد محاسبه می‌شود و اگر لوله پلی اتیلن در دماهای کمتر یا بیشتر از این باشد ممکن است آستانه تحمل فشار آن بیشتر یا کمتر شود. به‌صورت کلی استانداردهای مختلف لوله پلی اتیلن، اتصالات یو پی‌وی‌سی و انواع محصولات پلیمری دیگر در شرایط دمایی خاصی محاسبه می‌شوند.
انواع لوله‌های پلی اتیلن بر اساس PN
لوله‌های پلی اتیلن همانند انواع لوله‌های فلزی، پلیمری و … می‌توانند بر اساس فاکتورهای مختلفی همچون سایز، ضخامت، متراژ، کاربرد و … دسته‌بندی شوند. کمیت PN نیز می‌تواند یک عامل اصلی برای دسته‌بندی لوله‌های پلی‌اتیلنی باشد. به‌صورت کلی لوله‌های پلی اتیلن می‌توانند به‌صورت PN4، PN5، PN6، PN10 تا PN25 تولید شوند. میزان PN این لوله‌ها در اصل بر اساس میان ضخامت آن‌ها تعیین می‌شود و بر اساس استانداردهای ملی و بین‌المللی در یک جدول مشخص تعیین شده است. به عنوان نمونه لوله 110 با ضخامت 5.3 و ضریب اطمینان (SF) 1.25 دارای PN6 و لوله 110 با ضخامت 8.1 و ضریب اطمینان (SF) 1.25 دارای PN10 خواهد بود.
رابطه PN و ضخامت لوله پلی اتیلن
به‌صورت کلی هر کدام از کمیت‌هایی که توسط استانداردهای بین‌المللی برای لوله‌های پلیمری تعریف شده‌اند می‌توانند تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی همچون ضخامت، دما و … باشند. از آنجایی که کمیت PN در لوله‌های پلی اتیلن از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است می‌تواند تأثیر ویژه‌ای در وزن و ضخامت لوله‌ها نیز داشته باشد. در حقیقت کمیت PN رابطه مستقیمی با ضخامت لوله‌ها دارد. هرچقدر میزان PN یک لوله بیشتر باشد از ضخامت و وزن بیشتری نیز برخوردار بوده و قادر خواهد بود فشار بالاتری را در شرایط دمایی مشخص تحمل کند. البته میزان ضخامت لوله‌ها نیز دارای یک رنج استاندارد می‌باشد و نباید از یک عدد مشخص کمتر یا بیشتر باشد در غیر این صورت ممکن است میزان دبی سیالات دچار تغییرات شود. برای آگاهی از اطلاعات بیشتر از مشخصات، کاربردها، استانداردها، قابلیت‌ها و ویژگی‌های انواع لوله‌های پلیمری می‌توان از مقالات و مشاوره‌های مختلف فروشگاه اینترنتی لوله و اتصالات استفاده کرد.
استاندارد درجه فشار‌های اسمی (Pn)
هر کدام از تجهیزات و دستگاه‌ها می‌توانند استانداردهای پلی اتیلن خاصی داشته باشند. کمیت PN باید در سطحی درج شود که نشانه بدهد لوله استاندارد می‌باشد. همچنین کمیت PN می‌تواند با کمیت SDR (نسبت ابعاد استاندارد) ارتباط داشته باشد به این معنی که هرچقدر میزان SDR در یک لوله بیشتر باشد به معنی ضخامت کمتر آن بوده و در نهایت میزان PN نیز کمتر خواهد شد. در اصل کمیت‌های SDR و PN دارای رابطه عکس می‌باشند. استانداردهای SDR دارای اعدادی در حدود 7.4، 9، 11 و 17 هستند. از نظر استاندارد، هر چه مقدار هر دو پارامتر بیشتر باشد، لوله استانداردتر خواهد بود.
جمع‌بندی نهایی
در لوله‌های پلی‌اتیلن از کمیت‌ها و پارامترهای مختلفی برای بیان مشخصات، ویژگی‌ها و قابلیت‌های مختلف استفاده می‌شود که کمیت PN یکی از مهم‌ترین آن‌ها است. این کمیت در اصل بیانگر میزان فشاری است که لوله در دمای 20 درجه سانتی‌گراد تحمل می‌کند و می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون قطر لوله، ضخامت و … باشد. لوله‌های پلی اتیلن بر اساس کمیت PN انواع مختلفی همچون PN4، PN5، PN6، PN10 تا PN25 دارند که هر کدام می‌توانند کاربردهای متعددی در صنایع مختلف داشته باشند.
