لوله‌های PVC و UPVC یا لوله پلی وینیل کلراید که در ایران با نام اولین تولیدکننده آن یعنی پولیکا شناخته می‌شوند از جمله لوله‌هایی هستند که به واسطه ویژگی‌ها و مزایایی همچون مقاومت در برابر رطوبت و خوردگی، انعطاف‌پذیری بالا، وزن کم، نصب و اجرای راحت، قیمت مناسب، طول عمر بالا، قابلیت بازیافت و … جایگزین بسیار خوبی برای انواع لوله‌های فلزی، سیمانی و … در صنایع مختلف هستند و امروزه در بسیاری از پروژه‌های صنعتی و غیر صنعتی استفاده می‌شوند.
برای نصب و اجرای لوله‌های پلیکا همانند سایر لوله‌ها نیاز به استفاده از اتصالات مختلفی خواهد بود که هر کدام وظیفه و کاربردهای منحصربه‌فردی دارند.
در ادامه مطلب به بررسی انواع تبدیل لوله پلیکا پرداخته خواهد شد.
اتصالات لوله پلیکا
همان‌طور که گفته شد لوله پلیکا یا همان لوله upvc از محبوب‌ترین و کاربردی‌ترین لوله‌ها در انتقال انواع سیالات، گازها و … بوده و می‌توانند در محافظ از کابل‌های برق و مخابرات نیز به کار بروند.
در زمان نصب و اجرای لوله‌های upvc در سیستم‌های لوله‌کشی و پروژه‌های مختلف لازم است که از اتصالات مختلفی برای متصل کردن قطعات، انشعاب گیری، تغییر جهت، مسدود کردن لوله‌ها و … استفاده شود.
در حقیقت در سیستم‌های لوله‌کشی نقش اتصالات به اندازه نقش لوله پلیکا اهمیت خواهد داشت. اتصالات به کار رفته در لوله‌کشی نیز از جنس upvc یا همان پی وی سی سخت شده می‌باشد و می‌توانند مزایا و ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشته باشند.
رایج‌ترین اتصالات لوله پلیکا
اتصالات لوله پلیکا همانند اتصالات لوله فلزی و سایر لوله‌های دیگر می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد و برای اهداف مختلفی مورد استفاده قرار بگیرند. از جمله رایج‌ترین اتصالات لوله پلیکا می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- اتصالات سه راهی که انواع مختلفی همچون سه راهی تبدیل، سه راهی قائم یا معادل، سه راهی ۴۵ درجه، سه راهی خم و … دارند و به منظور ایجاد انشعابات فرعی در سیستم لوله‌کشی به کار می‌روند
- اتصالات چهارراهی (اتصالات چهار راهی 45 یا 90 درجه) که همانند اتصالات سه راهی به منظور ایجاد انشعاب در سیستم لوله‌کشی به کار می‌روند با این تفاوت یک انشعاب بیشتر ایجاد می‌کنند.
- اتصالات زانویی که به منظور تغییر مسیر لوله‌ها به کار می‌روند و می‌توانند انواع مختلفی همچون اتصالات زانویی چسبی، اورنگی، رزوه‌ای و … داشته باشند
- اتصالات درپوش پلیکا که برای مسدود کردن سر لوله‌ها به کار می‌روند و می‌توانند به شکل 4 ضلعی و 6 ضلعی تولید شوند.
- اتصالات سیفون که روی خروجی راه آب سرویس بهداشتی، حمام و آشپزخانه و … به منظور جلوگیری از بالا آمدن فاضلاب، بوی بد و جانوران موذی و… نصب می‌شود
- اتصالات موفه یا رابط انبساطی پولیکا که از شکستگی لوله‌های فاضلاب در هنگام نشست ساختمان جلوگیری می‌کند. از این اتصالات به خاطر خاصیت کشویی آن در هنگام تعمیر بخشی از سیستم لوله‌کشی هم استفاده می‌شود.
- اتصالات فلنج که برای اتصال دو لوله به همدیگر استفاده می‌شوند
- اتصالات کلاهک که در انتهای لوله‌های هواکش آشپزخانه، سرویس بهداشتی و … به منظور جلوگیری از ورود آب باران، برگ درختان، پرندگان و … نصب می‌شود.
- اتصالات دریچه بازدید که در هنگام گرفتگی لوله‌ها، زانویی‌ها و … به رفع گرفتگی و تمیز کردن آن‌ها کمک می‌کند.
- بوشن ها یا تبدیل که برای اتصال دو لوله به همدیگر استفاده می‌شوند.
انواع تبدیل لوله پلیکا
همان‌طور که گفته شد تبدیل یا بوشن یکی از کاربردی‌ترین اتصالات UPVC است که به منظور اتصال لوله‌ها و یا تغییر سایز آن‌ها استفاده می‌شود.
تبدیل یا بوشن پلیکا در اصل به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- تبدیل هم مرکز که به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که در زمان اتصال دو قطعه هیچ تغییر مسیری برای جریان سیالات ایجاد نشود. در اصل این تبدیل فقط دو لوله هم قطر یا غیر هم قطر را در یک راستا به هم متصل خواهد کرد.
- تبدیل غیر هم مرکز که برای ایجاد یک تغییر مسیر جزئی به کار می‌رود. در اصل این بوشن دو لوله هم قطر یا غیر هم قطر را در حالی به هم متصل می‌کند که یک تغییر جزئی در مسیر سیال ایجاد می‌کند.
در سیستم لوله‌کشی فاضلاب و بخش‌های دیگر معمولاً از تبدیل‌های غیر هم مرکز استفاده می‌کنند هر چند که از نظر کارایی، تبدیل‌های هم مرکز و غیر هم مرکز تفاوت زیادی وجود ندارد اما تبدیل‌های غیر هم مرکز می‌توانند تکیه گاه مناسب‌تری در سیستم لوله‌کشی ایجاد کنند.
سایزهای تبدیل لوله پلیکا
به صورت کلی لوله و اتصالات پلیمری می‌تواند بر اساس فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی شود که سایز و ابعاد از مهم‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود.
تبدیل یا بوشن پلیکا نیز می‌تواند انواع مختلفی از نظر ضخامت، میزان تحمل فشار، جنس و … داشته باشد اما مهم‌ترین فاکتور دسته‌بندی آن سایز و اندازه است.
تبدیل‌های لوله پلیکا می‌توانند تنوع بالایی از نظر سایز داشته باشند اما تعدادی از آن‌ها استفاده‌های بیشتری دارند و بیشتر استفاده می‌شوند از جمله رایج‌ترین سایزهای انواع تبدیل لوله پلیکا می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
تبدیل 10 در 6 یا 63 *110، تبدیل 10 در 8 یا 90 *110 و تبدیل 12 به 10 یا 110*125 از پرمصرف‌ترین اتصالات لوله پلیکا هستند. تبدیل 6 در 4, 6 در 5, 7 در 6, 12 به 8 نیز به ندرت در لوله‌کشی‌های مختلف استفاده می‌شوند.
تبدیل‌های دیگر هم با یک سایز پایین‌تر یا نهایت دو سایز پایین‌تر از خود تولید می‌شوند. تبدیل 10 به 15 و 12 به 15 نیز برای هواکش و فاضلاب به ندرت استفاده‌هایی خواهند داشت. در حقیقت می‌توان اتصالات مختلف را متناسب با انواع سایزهای لوله پلیکا تولید کرد.
کاربرد تبدیل پلیکا و مزایای آن
از تبدیل‌های پلیکا همانند انواع اتصالات دیگر می‌توان در صنایع مختلفی همچون صنعت آب و فاضلاب، آب‌رسانی و آبیاری تحت فشار، آب‌رسانی و فاضلاب ساختمان، هواکش ساختمان، تخلیه آب باران، کشاورزی، انتقال کابل‌های برق و … استفاده‌های متعددی داشت.
در حقیقت این اتصالات برای کاهش یا افزایش سایز لوله‌های پلیکا و اتصال آن‌ها به یکدیگر یا دیگر اتصالات پلیکا استفاده می‌شود. این اتصالات در صنعت آب و فاضلاب و ساختمان‌سازی بر اساس استاندارد ملی 9119 (EN 1329) تولید می‌شوند.
از مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از تبدیل یا بوشن پلیکا می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- تبدیل‌های پلیکا غیر رسانا هستند
- در برابر خوردگی، پوسیدگی و زنگ‌زدگی مقاوم می‌باشند
- انواع مختلفی از نظر نحوه نصب دارند
- در برابر مواد شیمیایی و بازی مقاومت بالایی دارند
- این اتصالات می‌توانند حداکثر تا دمای 140 درجه فارنهایت را تحمل کنند.
جمع‌بندی نهایی
تبدیل یا بوشن یکی از انواع اتصالات UPVC است که به منظور تغییر سایز یا اتصال لوله‌های پی وی سی استفاده می‌شود و می‌تواند در بسیاری از صنایع کاربرد داشته باشد.
این اتصالات در کنار فاکتورهایی همچون میزان تحمل فشار، هم مرکز یا غیر هم مرکز بودن و … از نظر سایز نیز انواع مختلفی داشته باشد.
از جمله انواع تبدیل لوله پلیکا می‌توان به تبدیل 10 در 6 یا 63 *110، تبدیل 10 در 8 یا 90 *110 و تبدیل 12 به 10 یا 110*125 و … اشاره کرد.
